Den Haag

Het is ruim twee jaar geleden dat ik als zij-instromer toe mocht treden tot deze gemeenteraad. En eerlijk is eerlijk: ik heb het altijd wonderlijk gevonden dat ik als linksbuiten in het uiterst rechtse hoekje van de raad ben geparkeerd. Niets ten nadele van mijn vriendelijke buren, maar het zijn niet de eerste de beste mensen waarbij ik aanklop voor politiek advies.

Maar voorzitter, gelukkig krijg je soms adviezen waar je een leven lang op kunt teren. En sinds ik in de raad zit denk ik vaak terug aan de woorden van een oud-collega; een vrouw die in haar leven veel voor de kiezen heeft gehad. En er was één gezegde waar zij werkelijk een bloedhekel aan had: ‘de zwakkeren in de samenleving’. Toen ik raadslid werd heb ik mijzelf beloofd die woorden nooit in het debat te gebruiken.

Want voorzitter, hoe sterk moet je zijn wanneer je financieel het einde van de maand slechts met pijn en moeite haalt, wanneer je worstelt met je gezondheid, het ongedierte door de straten loopt en de woningcorporatie ook nog eens je klachten negeert. Wanneer je, net als de bewoners van de Trekweg, uit het raam kijkt en ziet dat de Binckhorst booming is maar dat jouw Molenwijk achterblijft. Of wanneer je als bewoner van Laak Centraal ‘s nachts wakker ligt van overbewoning door alsmaar wisselende bovenburen, omdat je woont in een zogenaamde ‘passantenwijk’ waar huisjesmelkers de dienst uitmaken. Het zijn deze bewoners die dag in, dag uit op de proef worden gesteld. En de vraag die wij onszelf vandaag moeten stellen is: maken wij hun leven makkelijker, of juist moeilijker?  

Voorzitter, de grootste wens van de SP voor deze stad is eigenlijk ontzettend simpel. Die wens omvat geen campussen, hubs of gelikte evenementen. We willen enkel dat meer van onze inwoners simpelweg kunnen leven in plaats van overleven. Maar wat is daarvoor nodig? Natuurlijk is het goed dat er, met dank aan vertrekkend wethouder Van Alphen, de afgelopen jaren niet is beknibbeld op het armoedebeleid. Maar in veel kwetsbare wijken stapelen problemen zich op. Denk aan het afvalprobleem, overbewoning, achterstallig onderhoud en een grote concentratie van bewoners die onvoldoende zorg en ondersteuning krijgen. Geregeld spreken wij bewoners die graag de handen uit de mouwen steken voor een ander, maar toch hun eigen wijk een ‘afvoerputje’ zijn gaan noemen. En als betrokken mensen cynisch worden, dan faalt het stadsbestuur. 

Voorzitter, dat brengt mij bij de voorliggende begroting van het college. In tijden dat het Rijk taken en bezuinigingen over de schutting dumpt verwacht ik dat dit college tot het uiterste gaat om een eerlijke compensatie op te eisen. Maar daarnaast hebben we ook te maken met andere vormen van schaarste. Denk aan druk op de publieke ruimte en ons klimaat. Dit vraagt om keuzes en offers. 

Maar vragen wij wel van iedereen dezelfde offers? Of zijn het juist de mensen die als ‘zwak’ worden bestempeld die wij extra op de proef stellen? Woon je met een klein inkomen in een groot huis, dan kan daar zomaar een einde aan komen omdat je volgens de gemeente teveel plek inneemt. We zien dat momenteel in Zuidwest. Tegelijkertijd wordt er in het centrum vrijwel geen enkel hoogbouwproject volgens de afgesproken normen opgeleverd. Als er überhaupt al sociaal gebouwd wordt, is het veelal tijdelijk en schraal. Denk aan hokjes van 40 vierkante meter. Kansen om het centrum inclusiever te maken – een plek waar de schoonmaker, de beveiliger of verpleger niet alleen komt om te werken maar ook om te wonen  – worden zo verkwanseld. 

En voorzitter, terwijl wij de afgelopen weken lazen dat het het college haar poot stijf houdt in de richting van Nederlands oudste buurthuis dat op omvallen staat, was Den Haag de afgelopen jaren een soort verzorgingsstaat voor vastgoedontwikkelaars. Nog steeds zijn we puin aan het ruimen van voormalig wethouder Revis. En na het Koningin Julianaplein en de Middenboulevard blijkt dat er nu ook extra miljoenen moeten naar Nieuw Kijkduin. 

Voorzitter, dat brengt mij bij de zogenaamde ‘beleidsarme begroting’. Naar mening van de SP is ‘business as usual’ het laatste dat we nu nodig hebben. Accepteren we bijvoorbeeld dat onze centrumwijken net zo elitair dreigen te worden als de ongelofelijk on-Haagse naam die zij van dit college hebben gekregen, Central Innovation District? Accepteren we dat schaarse ruimte in gewilde wijken wordt volgeplempt met hotels in plaats van betaalbare woningen? Durven de progressieve collegepartijen bijvoorbeeld ook eens nee te zeggen tegen slechts 15 procent sociale huur in een groot bouwplan in Bezuidenhout? Durven ze nee te zeggen tegen een sportfestijn met een prijskaartje van 6 miljoen, in tijden dat de gemeente amper slaagt in haar meest basale handhavingstaken?

Voorzitter, in deze raadszaal wordt vaak gesproken over de kloof die door onze stad loopt.  ‘Mind the gap’, zei collega Kapteijns al eens. Maar voorzitter, het zijn slechts loze woorden als we enkel offers durven te vragen van hen die al weinig hebben. Willen we echt de tweedeling te lijf gaan en voorkomen dat die kloof een ravijn wordt, dan de zullen vastgoedontwikkelaars die onze stad in hun greep hebben moeten inbinden. Dan zullen sommige wijken van het slot moeten, zodat ook daar plek wordt gemaakt voor hen die extra zorg en ondersteuning nodig hebben. 

Maar voorzitter, we moeten ook verder durven kijken dan de materiële kloof tussen arm en rijk, ziek en gezond, zelfredzaam en hulpbehoevend. Dan heb ik het over de kloof in vertrouwen. Mensen die dagelijks afvalbergen en andere misstanden melden, maar zich afvragen of het nog zin heeft. Mensen die jarenlang huur betalen, maar worden gekleineerd door hun woningcorporatie. Daarom staat de SP niet alleen voor een eerlijke verdeling van de welvaart, maar ook van kennis en macht. We moeten als raad verder durven kijken dan ‘participatieladders’ van het IJspaleis en streven naar echte democratisering. Zeggenschap over het huis waarin je woont, ook als je geen zogenaamde ‘wooncarrière’ hebt gemaakt. Zeggenschap over zaken die van ons allemaal zouden moeten zijn, zoals onze energievoorziening. Dat is uiteindelijk de echte remedie tegen de onmacht die veel sterke mensen in kwetsbare wijken nu voelen. Dat is waar de SP voor zal blijven vechten.